Nachtvlinderestafette

Nachtvlinderestafette op Camping It Dreamlân

Langzaam rolt het duister over het Noord-Friese platteland. Een Blauwe Reiger protesteert luidruchtig maar de zon is onverbiddelijk. Dan flitsen twee sterke lampen op, de nacht wordt weer dag. Kinderen krioelen rond een laken in een pas gemaaid weiland bij camping “It Dreamlân”, Kollumerpomp. “Meneer, mag ik een potje”? “Ach, alweer een Haarbos”. Jong geleerd is hier het spreekwoord.

Nachtvlinderestafette voor jong en oud 

Dit is de Nachtvlinderestafette van de StichtingNatuurkampeerterreinen, onderdeel van het jaarthema "“Beleef de Nacht”. Samen met de Vlinderstichting en Natuurpresentaties worden bijna vijftien campings door het gehele land bezocht. Allen pareltjes van stilte en groen maar nu ook ontdekt als vlinderparadijzen. 

Wilgenhoutrups

Campinggasten stappen in een verborgen wereld met een ongekende variatie en kleur. Voorzien van enige basiskennis na een korte presentatie trekken ze naar het laken. Iedereen hoopt op een Avondrood of een reusachtige Ligusterpijlstaart. Maar ze worden verrast met een slome reus, een Wilgenhoutrups ploft letterlijk naast het laken in het gras. Wat suf laat hij zich op een vinger zetten, bekijken, fotograferen om dan tevreden onder de lamp in slaap te vallen.

Rietvink, mannetje

De show gaat door met een Olympische sporter. Wervelend over het laken, om het laken, onder het laken en alles in de hoogste versnelling. Iedereen herkent de mannelijke uitstraling van de mooie sprieten. Een Rietvink! Eindelijk slaat de vermoeidheid toe en mag iedereen ook het vriendelijke varkennssnuitje fotograferen.

Kameel

Brandvlerkvlinder

Rond twaalf uur vallen wat spetjes regen. Bliksemsnel verschijnt een paraplu om de lamp te beschermen. Nog steeds geen pijlstaarten maar als dank voor al het geduld trekt een parade van Kamelen, een Dromedaris en een Brandvlerkvlinder nog één keer over het laken.

De Nachtvlinderestafette vervolgt zijn weg door het land.  Voorst, Noordwolde (Fr), Lemelerveld, Haarlo, Buurse, Schipluiden, Wouwse Plantage, Dorst, Sint-Oedenrode, Mill en Aarle-Rixtel zijn aanlegplaatsen op deze bijzondere pelgrimage.

Alpenvlinders

Tschiertschen, Joch alp

Bijna twee uur in de middag, de zon staat hoog aan de hemel. Even op de rug, de ogen dicht, de neus vol bloemengeuren, luisterend naar het klingelen van koeienbellen lager op de helling. Het leven is goed op de alpenweiden boven Tschiertschen. Inner Urden, Mattjischhorn, Jochalp, Ochsenalp, nu zijn het alleen nog maar vakantie herinneringen.

Koninginnepage

Als de ogen weer open gaan is de lucht vol gefladder. Alles beweegt, kleuren flitsen langs het zwerk. Verdwazing lijkt toe te slaan maar na even knipperen met de ogen kom je weer terug op de berg. Het zijn tientallen, nee honderden vlinders die bezig zijn met hun dagelijkse werkzaamheden. Fladderend van bloem naar bloem voor een slok nectar. Of alleen maar denken aan de verdediging van hun territorium en tegelijkertijd de dames overtuigen van hun uitzonderlijke capaciteiten. Zoals die mooie Koninginnepage die steeds maar weer op het pad ging zitten.

Gele Luzernevlinder

Zuidelijke luzernevlinder

Vlinderen in de Alpen betekent hard werk. Niet alleen lijken de vlinders wel sneller te vliegen dan bij ons omdat het seizoen veel korter is. Ook zijn het veel meer soorten die ook nog eens, op het eerste gezicht, veel op elkaar lijken. Neem de Luzernevlinders nu eens. De Gele en de Zuidelijke schieten in de vijfde versnelling over de alpenweide. Pas als ze even afremmen valt het op de Zuidelijke veel lichter is dan de andere soort.

Adippevlinder

Boserebia

En dan al die Parelmoervlinders, Blauwtjes en Erebia's. Moedeloos zou je er bijna opnieuw bij gaan liggen. Maar dan mis je wel een enorme verscheidenheid aan gevleugelde alpenpracht. Even letten op onder- en bovenkanten en vooral veel foto's maken. Dan komt er geleidelijk wat orde in de oranje, blauwe of bruine chaos.

Groot geaderd witje

Bont dikkopje

Rotsvlinder

Zygaena transalpina

Gelukkig zijn er ook gemakkelijke soorten zoals het Groot Geaderd Witje, het Bont Dikkopje of de Rotsvlinder. Opvallend aanwezig en best bereid om te poseren. Ook de Sint-Jansvlinders willen best wel meewerken. Het is vooral Zygaena transalpina die in juli boven Tschiertschen actief is. Apollo's en Zwarte Apollo's zijn voor een foto nauwelijks te benaderen, zij hebben voortdurend haast en lijken nauwelijks te pauzeren.

Vlinderen rond Tschiertschen is als een oneindige ontdekkingsreis. Doe het eens met een ervaren gids. Wandelhotel Gürgaletsch en Natuurpresentaties organiseren jaarlijks themaweken Alpennatuur. Met de bus vanuit Nederland gemakkelijk bereikbaar en zeker in de eerste week van juli verzekerd van meer dan vijftig soorten dagvlinders.

Orchideeëntuin Tschiertschen

Bruinrode Muggenorchis

Bermen vol Muggenorchissen, weilanden met honderden Vanilleorchissen en Groene Nachtorchissen, bossen met paarse randen van Gevlekte Orchissen. Nergens in Zwitserland hebben we in de afgelopen twintig jaar zoveel orchideeën bij elkaar zien staan als in de directe omgeving van het Nederlandse Wandelhotel Gürgaletsch (Tschiertschen).

Welriekende Muggenorchis

Gevlekte orchis

Het geheim van deze unieke orchideeëntuin zit in de hoogte en de grondsoort. Tschiertschen ligt in het dal van de Plessur (Graubünden) op een hoogte van 1350 meter. Laag genoeg voor de laatste loofbomen en net onder soortenrijke naaldbossen gevolgd door de hogere alpenweiden. Basische kalk en zuur gesteente liggen hier soms op slechts enkele meters van elkaar, voor elk wat wils en dus ruimte voor veel plantensoorten.

Ochsenalp, Vanille-orchis

Vroeg in het voorjaar begint de bloemenshow met Vrouwenschoentjes, in juli zijn deze grote orchideeën al uitgebloeid maar wat er dan voor in de plaats komt is zeer bijzonder. Direct rond het dorp verraadt een wat zware violengeur al dat het tijd is voor Grote en Welriekende Muggenorchissen. De één met een lange spoor en de ander met een kort aanhangsel aan de bloem. Meer naar de bosrand beginnen velden met honderden Gevlekte Orchissen. Wat grover van bouw met een gevlekt blad en geurloos.

Koraalwortel

In de donkere naaldbossen staan de planten wat verder van elkaar en is het zoeken naar de bijna uitgebloeide Vogelnestjes en Koraalwortels. Beide parasieten op wortels van naaldbomen en geheel zonder bladeren. Op plaatsen waar het wat lichter is staan Grote Keverorchis en Bruinrode Wespenorchissen te pronken. Zijn Breedbladige broer moet nog even wachten, knoppen zijn er al wel maar bloemen komen pas eind juli.

Groene Nachtorchis

Witte Muggenorchis

Nog hoger beginnen de Alpenweiden met als eerste inbreng in deze bloemenshow tientallen Vanilleorchissen.  Enige begrazing door alpenkoeien of marmotten vinden ze niet erg. Pas als er wat minder malende tanden langs komen verschijnen de Witte Muggenorchissen (geen familie van de andere Muggenorchissen), Groene Nachtorchis en de Welriekende Nachtorchis. Bij Capätsch, aan de Ochsenbach, wordt de bekroning gevonden met één bloeiende Knotsorchis.

Welriekende Nachtorchis

Knotsorchis

Orchideeëntuin Tschiertschen, je moet er geweest zijn. En dat kan ook, elk jaar organiseren Wandelhotel Gürgaletsch en Natuurpresentaties themaweken Alpennatuur. Niet alleen voor gevorderde floristen, iederee

Schanfigg: kreukelzone tussen twee continenten

Joch, kreukelzone boven het Schanfigg

Natuurgeweld kan ons overweldigen maar als het zich uitstrekt over miljoenen jaren ervaren we het als een gegeven. Met dit blogbericht neem ik u graag eens mee naar een plek in Europa waar twee continenten in een bijna permanente worsteling verstrikt zijn: Schanfigg, het dal van de Plessur tussen Chur en Arosa in Graubünden (Zwitserland).

Kreukelzone tussen twee continenten

Vanuit het Nederlandse Wandelhotel Gürgaletsch, oostelijk van Chur, is het nauwelijks zichtbaar maar juist daar ligt de bijna 20 kilometer brede kreukelzone tussen Europa en Afrika. Het maaiveld lijkt keurig geboetseerd door een lang verdwenen gletsjer. Daaronder is echter te zien wat de voortdurende druk van twee reusachtige Sumo worstelaars veroorzaakt heeft. Verfrommeld, in elkaar gedrukt of over elkaar heen geschoven liggen hier aardlagen die 160 miljoen jaar geleden nog een gladde oceaanbodem vormden.

Uitzicht vanaf het Joch richting het westen over Chur en richting Calanda, het oude Europa

Uitzicht vanaf het Joch naar het oosten, richting een stuk van de Afrikaanse aardplaat

Voor het mooiste zicht op de "Battle of the Continents" neem ik u mee naar de Joch alp. Vanaf 2020 meter hoogte kijk je uit op Europa in het westen en een van Afrika afgebroken plaat in het oosten.  Om je heen de kreukelzone met op zijn kant gezette rotsen. Schijnbaar verstild maar niet uitgevochten. Millimeter na millimeter rukt Afrika verder op. Deels wegduikend onder Europa, deels omhoogstuwend tot grote hoogte.
Over nog eens een miljoen jaar is de Middellandse Zee niet meer, zijn de Alpen honderden meters hoger geworden en ziet de aarde er totaal anders uit.

Stenen als stille getuigen van het aards geweld

Afrikaans dolomiet, eens een koraalrif

Teruglopend vanaf het Joch naar Tschiertschen herhaalt de geschiedenis zich. Overal op het pad liggen stukken steen die het niet overleefd hebben. Slachtoffers van enorme druk en omgevormd tot "Bundnerschieffer" (een soort schist) aan de Europese kant en dolomiet aan de Afrikaanse kant van de Tehtys Oceaan. Stukken van beide continenten liggen er achteloos tussen, weggerold of meegesleept door ijs, water en wind. Serpentijn uit het oude Europa en rood graniet uit Afrika.

Ga eens midden in deze kreukelzone staan en ervaar hoe het is om toeschouwer te zijn bij dit onbeschrijfelijke natuurgeweld. Elk jaar organiseren Wandelhotel Gürgaletsch en Natuurpresentaties themaweken Alpennatuur.

Leven op Furka

Furka pas

Waar eens een smal en steil muilezelpad de kantons Uri en Wallis met elkaar verbond ligt nu een asfaltlint over de Furka pas. Herders zijn vervangen door hedendaagse motorrijders die genieten van de tientallen haarspeldbochten voordat op 2431 meter hoogte de pas bereikt wordt. Net als de Grimselpas ligt hier een waterscheiding tussen Rijn en Rhône.

Furka pas, Alpenkauw

De tientallen Alpenkauwen zien het menselijk gedoe met genoegen aan. Vaak wordt wat brood voor deze vaste bewoners achter gelaten hoewel ze met gemak hun eigen kostje bij elkaar kunnen scharrelen. Met hun smalle gele snavel zien ze er anders uit dan onze Kauwen maar ze zijn zeker zo slim en sociaal.

Furka pas, Apollovlinder

Furka pas, Witbonte Parelmoervlinder, mannetje

Maar er is nog veel meer leven op de Furkapas te vinden. Grote Apollovlinders zijn met enige moeite te besluipen als ze even uitrusten van hun dwarrelige fladdervlucht. Nog fraaier zijn de Witbonte Parelmoervlinders. Alleen de mannetjes zijn zo opvallend gekleurd, vrouwtjes hullen zich in het gebruikelijke parelmoer-oranje.

F

Furka pas, Lente-Anemoon, Pulsatilla verna

Furka pas, Alpenanemoon, Pulsatilla alpina

Furka pas, Pyreneese Ranonkel, Ranunculus pyrenaicus

Furka pas, Stengelloze Gentiaan, Gentiana acaulis

Lager bij de grond is duidelijk te zien dat halverwege juli niet de zomer hoogtij viert maar de lente. Alpenanemoon en Lente-anemoon staan nog volop in bloei op plaatsen waar de sneeuw nog maar enkele dagen gesmolten is. Waar de grond al wat langer aan de stralen van de zon blootgesteld is toont de Pyreneese Ranonkel haar stralend witte bloemen. Stengelloze gentianen maken indruk met hun hemelsblauwe trompetten.

Furka pas, Alpenleeuwenbekje, Linaria alpina

Furka pas, Hongerbloempje, Draba hoppeana

Het leven op de Furka pas is rijk maar ook hard. Niet alleen wind en sneeuw zorgen voor overlast, ook de arme, zure granietbodem maakt het leven voor planten tot een regelrechte opgave. Het Alpenleeuwenbekje getuigt er van. Normaal tweekleurig getint is de bloem hier eenkleurig blauw. Hongerbloempjes liggen als gele speldenknopjes verspreid over het losse grint naast een vroegere berghut.

Furka pas

De Furkapas, absoluut de moeite waard om er eens wat langer te stoppen.

Binntal gevleugeld

Binntal, Breithorn

Wallis, Zwitserland. Doorsneden door het Rhonedal met naar het zuiden toe vele diepe kloven. Eén daarvan is het verborgen Binntal. Bekend bij mineralenzoekers maar door een bocht naar het oosten verborgen voor nieuwsgierige blikken vanuit de plaats Fisch. Pas na een ruw uitgehakte, lekkende, tunnel, laat de vallei zijn ware aard zien.

Binntal, Paradijslelie

Het Binntal is geen plaats voor massa toerisme.Het statige hotel Ofenhorn, enkele pensions, vakantiewoningen en de mooie camping Giessen is alles wat er is om onderdak te bieden. Voor de echte natuurliefhebber is het een eldorado. Bijzondere alpenplanten bedekken de vallei van bodem tot Albrunpas. En veel planten betekent uiteraard veel insecten en daarvan levende vogels.

Binntal, Rotszwaluw

De meest algemene vogel in Binn is de Zwarte Roodstaart. Overal klinken in juli de alarmkreetjes van bezorgde ouders die hun jongen waarschuwen voor tweebenige toeschouwers. Huis- en Boerenzwaluwen zijn er vervangen door Rotszwaluwen, Eenvoudig bruin getekend weten ze zich met luchtshows en schelle kreten toch duidelijk aanwezig te maken.

Binntal, Koninginnepage, rups

Binntal, Dambordje

Binntal, vlinder vergadering

Vlinderen in het Binntal is een echte uitdaging. Tientallen soorten dagvlinders zijn er te zien. Van stemmig gekleurde Erebia's tot bonte Parelmoervlinders. Blauwtjes en Dikkopjes zijn er de kleine jongens, vliegende Damborden en Koninginnepages behoren tot de reuzen brigade.

Binntal, Alpenparelmoervlinder

Binntal, Alpenparelmoervlinder

Misschien wel de lastigste soorten zijn de Parelmoervlinders. Allen van boven in meer of minder fel oranje uitgevoerd. Maar van onderen is er geen soort gelijk. Franje, blokjes en lijntjes, alles blijkt verschillend. Vangen is een optie maar fotograferen en later determineren kan natuurlijk ook.

Binntal, Zwitsere Glanserebia

Erebia's behoren bij onze Zandoogjes. Allen in het bruin gehuld maar soms met verschillend gekleurde onderkant en bovenkant. En vaak met stippen en vlekken die lijken op ogen in een oranje ondergrond. Het is dus alweer een kwestie van goed kijken en veel fotograferen.

Binntal, Morgenrood

Binntal, Klaverblauwtje

Vuurvlinders en blauwtjes behoren tot dezelfde familie maar zien er vaak verschillend uit. Het Morgenrood blijft mijn favoriete vuurvlinder. Van onder zachtgeel met een witte veeg en van boven opvallend oranje. Bij de blauwtjes is het opnieuw een sport om vooral de onderkant te fotograferen. Het veel voorkomende Klaverblauwtje heeft de stippen op de achtervleugel niet in een mooie rij staan en verschilt daarmee van alle andere soorten.

Binntal

Het Binntal, je moet er eens geweest zijn.